يک تير با چند نشان؛ با ۵۰ هزار ميليارد تومان معافيت‌ مالياتي چه کارهايي مي‌توان کرد؟

خبرگزاري آريا – در حالي که زمزمه ساماندهي معافيت‌هاي مالياتي به گوش مي‌رسد، در يک برآورد سرانگشتي مي‌توان گفت که دولت با ۵۰هزار ميليارد تومان مربوط به اين معافيت‌ها مي‌تواند بودجه واگن‌هاي مترو، اصلاح راه‌هاي حادثه‌خيز، سيستم گرمايشي مدارس و نيز برخي بيماري‌ها نظير SMA را تامين کند.
به گزارش خبرگزاري آريا،بعد از اما و اگرهاي بسياري که بر سر فرار مالياتي بود، حالا بسته ساماندهي معافيت‌هاي مالياتي مطرح شده است. جزئيات آن هنوز به طور کامل مشخص نشده اما نکته مهم، رقمي است که در صورت اجرايي شدن اين بسته، مي‌تواند به چرخه اقتصاد بازگردد.
آنطور که برخي گزارش‌ها نشان مي‌دهد، حجم معافيت‌ها و مشوق‌هاي مالياتي در کشور بدون لحاظ معافيت مالياتي در بخش ماليات بر ارزش افزوده، ۵۰هزار ميليارد تومان است و از سويي ديگر پايه‌هاي قابل اتکايي براي اخذ ماليات مستقيم وجود ندارد و بيشتر ماليات دريافتي نيز ماليات بر حقوق و دستمزد است که از کارمندان و حقوق بگيران دريافت مي‌شود.
در عين حال، معافيت‌ها و مشوق‌هاي مالياتي در ايران گسترده، عام، متنوع و غير هدفمند هستند و به لحاظ شکلي شامل تمام انواع مشوق‌هاي مالياتي مرسوم در جهان است که اين مساله علاوه بر ايجاد اختلال در تأمين منابع بودجه‌اي دولت از محل درآمدهاي مالياتي، منجر به بروز بي انضباطي مالي و بودجه‌اي و بعضاً نقض اصل رقابت پذيري در اقتصاد شده است.
اما مساله مهم، مشخص نبودن هزينه درآمدهايي است که در اين بخش و تحت عنوان معافيت مالياتي صورت مي‌گيرد.
اگر قرار باشد ميزان معافيت مالياتي يعني رقم ۵۰هزار ميليارد تومان احيا شود، چه فايده‌اي براي اقتصاد دارد؟ با احياي اين رقم، چه بخش‌هايي را مي‌توان توسعه داد؟
آموزش و پرورش
شايد بتوان مهم‌ترين بخش را آموزش و پرورش دانست. در اين بخش، از نوسازي مدارس و تجهيز کتابخانه‌ها گرفته تا نوسازي سيستم گرمايي مدارس، جاي کار دارد.
به عنوان مثال سال قبل بود که سيد محمد بطحايي وزير آموزش و پرورش عنوان کرده بود که با بودجه کنوني، حذف بخاري از مدارس هفت-هشت‌ سال طول مي‌کشد. صحبت‌هاي بطحايي در اشاره به حادثه آتش‌سوزي مدرسه‌اي در زاهدان بود، هرچند که اين مدرسه تنها جايي نبود که قرباني فرصت‌سوزي‌ها شد.
حالا اگر قرار باشد ۵۰هزار ميليارد تومان معافيت مالياتي که حتي مشخص نيست چطور و بر اساس چه ملاک‌هايي اختصاص مي‌يابد، زنده شود، شايد بتوان نوسازي مدارس و سيستم گرمايشي آن را تامين کرد.
اقتصاد۲۴پيش از اين نيز در گزارشي از ارقام موردنياز براي تامين بودجه سيستم گرمايشي مدارس نوشته بود.
بر اين اساس، آنطور که رئيس سازمان نوسازي، توسعه و تجهيز مدارس سال گذشته اعلام کرده بود، سيستم گرمايشي ۸۳هزار کلاس درس «غيراستاندارد» است.
اگر هر يک بخاري که براي هر کلاس درسي نياز است را ۳۰۰هزار تومان در نظر بگيريم، با توجه به نياز حدود ۸۳هزار کلاس به سيستم گرمايشي استاندارد، يک رقم ۲۵ميليارد توماني به دست مي‌آيد، يعني کل مشکلات مربوط به سيستم گرمايشي استاندارد در مدارس مرتفع مي‌شود.
حمل و نقل و مترو
در مقياس ديگر، مي‌توان به وضعيت حمل و نقل و مترو اشاره کرد. هر کسي که گذرش به مترو افتاده باشد مي‌داند که افزايش قطارهاي مترو به خصوص در برخي خطوط آن، از الزامات اساسي حمل و نقل عمومي است.
آنطور که پيش از اين مديرعامل سابق شرکت بهره‌برداري مترو گفته بود، قيمت قطار با دارا بودن ۷تا ۸واگن ۳۵تا ۴۰ميليارد تومان است. از طرفي کمي بعد اعلام شده بود که تهران ۱۳۰۰واگن براي خطوط مترويش کم دارد، يعني چيزي در حدود ۱۶۳قطار؛ به عبارت ديگر اعتباري در حدود ۶.۵هزار ميليارد تومان براي افزايش قطارهاي مترو مورد نياز است. در اين صورت با احياي ۵۰هزار ميليارد تومان معافيت‌هاي مالياتي نه تنها مي‌توان سيستم گرمايشي مدارس را استاندارد کرد، بلکه مي‌توان واگن‌هاي موردنياز مترو را هم تامين کرد.
همچنين بر اساس آمارهاي ارائه شده بيش از هزار و ۵۰۰نقطه حادثه خيز در راه‌هاي کشور وجود دارد که بايد به سرعت مورد اصلاح قرار گيرد تا آمار تصادفات رانندگي به ميزان ۱۰درصد کاهش يابد. براي اصلاح اين نقاط حادثه‌خيز، دو هزار ميليارد تومان اعتبار نياز است.
سلامت
اما در اين بخش نيز پروژه‌هاي بسياري روي دست دولت مانده که مي‌توان با احياي معافيت‌هاي مالياتي بخشي از آن را به سرانجام رساند. سال گذشته بود که وزير سابق بهداشت يعني قاضي زاده هاشمي در خصوص بودجه لازم براي درمان بيماران SMA گفته بود: «آيا مردم حاضرند براي دو سال طول عمر بيشتر يک نفر، يک ميليارد هزينه کنيم؟» اظهارنظري که با انتقاد بسياري از مردم در شبکه‌هاي اجتماعي روبرو شد.
هرچند که در ماه‌هاي بعد رئيس مرکز مديريت پيوند و درمان بيماري‌هاي وزارت بهداشت ضمن تشريح بسته حمايتي وزارت بهداشت براي بيماران SMA، گفته بود: «طبق برآوردهاي ما هزينه بسته خدمتي براي کل بيماران SMA بالغ بر ۲۳۰ميليارد ريال است.»
با اين حال اگر قرار باشد عدد به دست آمده از احياي معافيت‌هاي مالياتي را ملاک قرار دهيم، اين رقم هم قابل تامين است؛ يعني دولت مي‌تواند همزمان سه بخش سلامت، حمل و نقل مترو و سيستم گرمايشي مدارس را مديريت کند. آن هم تنها با احياي ارقامي که تحت عنوان معافيت مالياتي هزينه مي‌شود.
گزارش‌ها نشان مي‌دهد که سرمايه گذاري به صورت عام، بخش تعاون، بخش کشاورزي، شرکت‌هاي بورسي، مناطق آزاد تجاري-صنعتي، مناطق کمتر توسعه يافته، شهرک‌هاي صنعتي، نفت، مناطق ويژه اقتصادي، امور خيريه، امور فرهنگي، مسکن اجاره‌اي، سود سپرده‌هاي بانکي، صادرات، فعاليت‌هاي ورزشي، شرکت‌هاي دانش بنيان و فعاليت‌هاي توليدي از جمله بخش‌هاي معاف از ماليات هستند.
به گزارش اقتصاد۲۴، دولت مي‌تواند با مديريت و ساماندهي معافيت‌هاي مالياتي، رقم ۲۳ميليارد توماني بيماران اس‌ام‌اي، ۶.۵هزار ميليارد تومان مربوط به واگن مترو، ۲هزار ميليارد تومان اصلاح نقاط حادثه‌خيز راه‌هاي کشور و ۲۵ميليارد تومان مربوط به سيستم گرمايشي مدارس را بهبود بخشد، ارقامي که جمع کل آن به ۸هزار و ۵۴۸ميليارد تومان مي‌رسد که اين رقم در مقايسه با حجم ۵۰هزار ميليارد تومان معافيت‌هاي مالياتي رقم ناچيزي به شمار مي‌آيد. در اين ميان حتي اگر کمتر از ۲۰درصد از اين معافيت‌هاي مالياتي نيز ساماندهي و اصلاح شود، مشکلات مورد اشاره در اين سه بخش مرتفع مي‌شود.